Pięć adaptacji
[O KSIĄŻCE] “Adaptacja serialu” to lot przez pierwszy sezon serialu “M jak miłość” i Polskę przełomu wieków. “Adaptacja jutuba” to obrazkowy raport z zanurzeń w nudę i prędkości polskiego kontentu z platformy YouTube. “Adaptacja rzeźby” to rozmowy, wcielenia, fantazje i monologi narosłe wokół “Piramidy zwierząt” Katarzyny Kozyry. “Adaptacja dramatu” to depresyjny fanfik “Pleśni i keczupu” Filipa Matwiejczuka. “Adaptacja nastroju” to autofikcja, trening ze spiskowania i deklaracja polskości. W tych pisanych prozą poematach scenicznych perypetie Hanki Mostowiak montowane są z miksowaniem konstytucji, Katarzyna Kozyra zgodnie z prawem zabija konia, fale upałów psują lodówkę i pomieszkujące ją parówki, a ktoś w małym miasteczku przypadkowo nagrywa telefonem tragiczną śmierć gołębia i wrzuca to do sieci. Proces adaptacji jest tu aktem spontanicznych prób przyswojenia i przepisania własnego nastroju, kanonicznych dzieł polskiej kultury czy najważniejszych państwowych dokumentów prawnych.
***
Kiedy skończy się już "fenomen" Górniaka i oswoimy się z jego obecnością, jego wyobraźnia i humor pozostaną z nami jeszcze na długo. Nie tylko dlatego, że autor "Pięciu adaptacji" tchnął nowego ducha w polską prozę, otwierając ją na nieobecne w niej wcześniej rejestry wrażliwości, ale również dlatego, że wynalazł język, którym opowiadać będziemy sobie transformację ustrojową, czasy "pierwszego Tuska", śmierć Andrzeja Leppera i komisję Antoniego Macierewicza. Żebyśmy zrozumieli się dobrze: w języku tym nie ma nic doraźnego, wręcz przeciwnie, jest w nim uniwersalizująca moc, która ideologii i sprawom bieżącym przywraca wagę ontologiczną. Nie da się nie kochać tego chłopaka. Dawid Kujawa
[FRAGMENT KSIĄŻKI]
Hello sister midnight my name is Mateusz Gówniak witaj pierwsza godzino daj mi jakąś byczą myśl druga w nocy to nic złego o trzeciej dobranoc lampku marka zgaś czwarta nosz kurwa mać piąta ja już nic nie wiem o szóstej śpię o siódmej śpię o ósmej śpię o dziewiątej śpię o dziesiątej śnię o szpiegach o jedenastej wstaję sikać i sprawdzić godzinę i o jedenastej z kawałkiem kładę się znowu tulę się znowu do podusi i w południe śpię o pierwszej wstaję jako wymięty faryzeusz i zaczynam hodować wrzody na żołądku o drugiej idę coś zjeść o trzeciej nie mam już kasy o czwartej robię pompki i pęka mi jakaś żyłka o piątej i szóstej leżę z fosforyzującą lekturą w wannie o siódmej kłamię w żywe oczy o ósmej neoironicznie włączam na kompie telewizję o dziewiątej pracuję o dziesiątej pracuję o jedenastej szukam innej pracy i hello sister midnight jestem gotów żyć umierać
***
Mateusz Górniak – autor „Trash Story” (Ha!art, 2022), „Dwóch powieści ruchu” (Filtry, 2023) i „Ćpuna i Głupka” (Convivo, 2025). Eseje i opowiadania publikował między innymi w „Dialogu”, „Małym Formacie”, „Kinie”, „Stonerze Polskim” czy „Szumie”. W sezonie artystycznym 2023/24 odbywał rezydencję dramaturgiczną w warszawskim Nowym Teatrze, podczas której stworzył na serwisie Tumblr „Adaptację Jutuba”. W 2025 jest rezydentem miesięcznika „Dialog”. Współrealizował projekty teatralne między innymi w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie („Piramida zwierząt”, reż. Michał Borczuch) czy Teatrze Współczesnym w Szczecinie („Frankenstein”, reż. Grzegorz Jaremko). Na pracę nad adaptacjami otrzymał stypendium z Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.