Strefy zakazu lotów jako instrument utrzymania bezpieczeństwa międzynarodowego. Teoria i praktyka wymuszania stref zakazu lotów
Książka poświęcona jest tej specyficznej kategorii operacji wojskowej, której wykonawcą jest wyłącznie komponent powietrzny (w terminologii anglojęzycznej zazwyczaj określany mianem potęgi powietrznej), który faktycznie gwarantuje szybką i efektywną reakcję przy minimalnych stratach własnych. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku politycy byli wręcz zachwyceni możliwościami komponentu powietrznego w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych na arenie międzynarodowej, do czego wykorzystywano głównie wymuszanie stref zakazu lotów.
Ta kategoria operacji i ten komponent stały się przysłowiowym panaceum na wszelkie problemy w zakresie utrzymania międzynarodowego bezpieczeństwa i pokoju. Do tej pory operacje wymuszania stref zakazu lotów gwarantowały bowiem sukces podmiotów rozwiązujących złożone sytuacje kryzysowe w różnych regionach świata (np. NATO w Bośni i Hercegowinie, Stany Zjednoczone w Iraku). A sukces jest jednoznacznie utożsamiany w kręgach decydentów politycznych i wysokich rangą decydentów wojskowych jako osiągnięcie celu operacji (np. deeskalacja działań militarnych w konkretnym regionie świata) tylko przy użyciu komponentu powietrznego (potęgi powietrznej) bez strat własnych i bez strat wśród ludności cywilnej. Można zatem dostrzec wyraźną reaktywację teorii Douheta z lat dwudziestych ubiegłego wieku, który uważał, że wojnę można wygrać tylko przy użyciu sił powietrznych. Oczywiście nie wolno bezkrytycznie odnosić tej teorii do współczesnego użycia lotnictwa w wymuszaniu stref zakazu lotów, bo takie podejście byłoby zdecydowanie intelektualnym nadużyciem. Można jednak sformułować tezę, że kto skutecznie wymusza strefę zakazu lotów, ten wcześniej czy później opanuje ściśle określoną przestrzeń powietrzną, a to z kolei daje mu pełną swobodę działań w tym wymiarze, a także możliwość efektywnego oddziaływania na niepożądane wydarzenia (zachowanie, działania strony przeciwnej) na lądzie lub morzu. Jest to zatem równoznaczne z tzw. kontrolą z powietrza, której teorię zbudowali Brytyjczycy już w latach dwudziestych XX wieku.