Historia podziemia obozu narodowego na północnym Mazowszu i Kurpiach była zjawiskiem wyjątkowym w skali ogólnopolskiej. Tutaj twórcami i dowódcamiNSZ-NZW byli dawni żołnierze AK, którzy w wyniku różnych sytuacji konfliktowych zdecydowali się na służbę w tych organizacjach. Wnieśli do nich nową jakość i standardy obecne w podziemnej armii. Ich obecność pozwoliła też na uniknięcie sytuacji konfliktowych pomiędzy NZW a ROAK, czy też AKO i WiN. Dzieje podziemia narodowego na tym obszarze można podzielić na trzy okresy, wyznaczane przez komendy Okręgu „Mazowsze” (1946–1947), Okręgu „Orzeł” (1947–1948) i Okręgu „Tęcza” (1948–1949). Okres po roku 1949, trwający aż do 1954 r., to z kolei niezwykle bogata i dramatyczna historia „ostatnich leśnych” – takich jak Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”, Hieronim Rogiński „Róg”.
